Jak podnieść bezpieczeństwo na kolei?
Czy na polskiej kolei jest bezpiecznie? Jakie działania należałoby wdrożyć, aby zmniejszyć liczbę wypadków na torach? O tym debatowali już po raz czwarty uczestnicy konferencji „Bezpieczeństwo na Kolei”, organizowanej przez Polską Izbę Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei.
W roku 2021 na polskich torach doszło do 194 zdarzeń, w wyniku których zginęły 43 osoby, a 16 zostało ciężko rannych. Statystyki nie napawają optymizmem. Od stycznia do końca listopada 2022 r. w 149 wypadkach i kolizjach poszkodowanych zostało 20 osób, zaś 38 zginęło. Co jeszcze należy zrobić, by liczba tych zdarzeń malała?
– Niezmiennie 72 % -75 % wszystkich wypadków na liniach kolejowych to wypadki z udziałem strony trzeciej, spoza systemu kolejowego – mówił w trakcie wystąpienia Grzegorz Prusik, Dyrektor Departamentu Monitorowania i Bezpieczeństwa Urzędu Transportu Kolejowego.
Na zmniejszenie liczby zdarzeń na przejazdach kolejowych wpływ może mieć doedukowanie kierowców oraz pieszych z zakresu zasad i zachowania się w pobliżu terenów kolejowych. Jednak nie tylko użytkownicy dróg są winni tragicznym zdarzeniom na torach, co podkreślał w swoim wystąpieniu Tadeusz Ryś, Przewodniczący Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych. Jak zaznaczył, chodzi także o dobrą widoczność.
– W obrębie trójkątów widoczności nie sytuuje się obiektów ograniczających pole widzenia, w szczególności obiektów budowlanych, drzew, krzewów i innych upraw wysokopiennych, reklam, czy elementów ochrony akustycznej – podkreślał.
Bezpieczna kolej to także ta chroniona w sieci. O cyberbezpieczeństwie systemów kolejowych na przykładzie doświadczeń z wojny między Rosją a Ukrainą mówił kmdr (rez.) dr hab. Grzegorz Krasnodębski, prof. Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni. Jednak nie tylko konflikt na wschodzie może nieść za sobą zagrożenie w cyberprzestrzeni. Jak zaznacza Rafał Zgorzelski, Członek Zarządu PKP S.A., Przewodniczący Rady Polityki IT Grupy PKP i PKP PLK, systemy kolejowe na ataki narażone są każdego dnia.
– Cyfryzacja procesów realizowanych przez podmioty Grupy PKP to z jednej strony wielki rozwój technologiczny i związana z nim gospodarka oparta na informacji, bowiem dochodzi tu do wykładniczo zwiększającego się apetytu na różnego typu dane umożliwiające budowanie lub utrzymanie przewagi konkurencyjnej. PKP S.A. i Grupa PKP będąc największym podmiotem w Polsce zarządzającym infrastrukturą krytyczną jest szczególnie narażona na ataki hackerskie, ale jest także szczególnie zobowiązana do dbałości o bezpieczeństwo pracowników PKP S.A., GRUPY PKP, PASAŻERÓW, przewożonych różnego typu towarów oraz majątku poszczególnych Spółek – mówił.
O wymaganiach w zakresie spójności bezpieczeństwa, ochrony i cyberbezpieczeństwa mówił Marek Pawlik, Z-ca Dyrektora Instytutu Kolejnictwa.
Temat „Inteligentna architektura PSIM dla etapowej modernizacji infrastruktury kolejowej” podjął Krzysztof Rybak z firmy SAT-SYSTEM Sp. z o.o (Partner Złoty). O wnioskach, które powinniśmy brać pod uwagę budując system cyberbezpieczeństwa mówił zaś Paweł Nogowicz, Prezes Zarządu firmy Evercom (Partner Złoty). Wystąpienia gości były wstępem do prelekcji bloku pierwszego:
Cyberbezpieczeństwo i monitoring
Odpowiedzią na cyberzagrożenia w branży kolejowej jest Centrum Cyberbezpieczeństwa Kolei, o którym mówił Radosław Zawierucha, Członek Zarządu PKP Informatyka Sp. z o.o.
– Celem projektu jest utworzenie centrum kompetencyjnego, którego głównym zadaniem będzie wsparcie podmiotów podsektora kolejowego – tłumaczył Zawierucha. – Utworzenie CCK zapewni sprawną wymianę informacji o zdarzeniach i incydentach komputerowych w podsektorze kolejowym oraz wsparcie w ich obsłudze.
O wykrywaniu słabych punktów sieci telefinformatycznej IP na przykładzie czeskich kolei państwowych mówił Karol Kujawa, Solution Architect – IP & Security, z firmy Vector Solutions Sp. z o.o. (Partner Srebrny). O działaniach Spółki mówił zaś Prezes Janusz Kilon.
Kwestie monitorowania i ochrony dworców kolejowych podjął Michał Zagalski, Dyrektor Projektu z PKP S.A.
– W PKPS.A. funkcjonuje Centrum Bezpieczeństwa Dworców Kolejowych PKPS.A. (CBDK) – całodobowa komórka organizacyjna w Biurze Bezpieczeństwa PKPS.A., monitorująca zagrożenia na dworcach kolejowych i innych nieruchomościach PKPS.A. Pozyskuje ona, gromadzi, przetwarza i przekazuje informacje o zdarzeniach zaistniałych w nieruchomościach Spółki z terenu całej Polski. Pełni funkcję całodobowego punktu kontaktowego spółki PKP S.A. w systemie zarządzania kryzysowego – opisywał projekt Michał Zagalski.
Wśród prelegentów byli także:
- Krzysztof Wójtowicz, Head of Sales z firmy ICsec S.A. (Partner Brązowy), który omówił najważniejsze wyzwania cyberbezpieczeństwa dla transportu.
- Marcin Kopczyński, Naczelnik Wydziału Ochrony Informacji i Spraw Obronnych z Biura Bezpieczeństwa i Audytu PKP CARGO, który przedstawił rolę SOC w procesie ochrony informacji.
- Artur Ślubowski, Dyrektor Projektu, p.o. Naczelnika Wydziału Bezpieczeństwa PKP Informatyka, który przedstawił działania funkcjonującego w Spółce zespołu CERT.
- Tomasz Malej, Key Account Manager Hexagon, Intergraph Polska Sp. z o.o. przedstawił temat „HxGN Connect – koordynacja kluczem do bezpieczeństwa”
Bezpieczeństwo infrastruktury transportowej
Drugi blok tematyczny poświęcony był bezpieczeństwu infrastruktury transportowej. Dyrektor Biura Bezpieczeństwa w PKP Energetyka S.A. Tomasz Witosławski przedstawił zalety Centrum Monitorowania Alarmów PKP Energetyka.
– Rozwój CMA pozwoli zabezpieczyć całą infrastrukturę zasilającą polską kolej – podkreśla Tomasz Witosławski. – To kolejny element zdigitalizowanego ekosystemu zapewniającego ciągłość zasilania najwyższej jakości. System będzie chronić 1200 zróżnicowanych obiektów zlokalizowanych w całej Polsce wzdłuż linii kolejowych.
O bezpieczeństwie infrastruktury transportowej mówił także Paweł Korczakowski, Inżynier Sprzedaży Systemów IT z firmy LEDATEL sp. z o.o. i Wspólnicy sp. k. Zaprezentował on Proaktywny System Monitorowania Pantografu i Deformacji Sieci Trakcyjnej.
W swojej prelekcji Grzegorz Kuta, Dyrektor Biura Bezpieczeństwa Informacji i Spraw Obronnych PKP Polskich Linii Kolejowych, odniósł się do zagrożeń na sieci kolejowej w kontekście prowadzonej wojny w Ukrainie. Omówi temat cyberzagrożeń związanych z infrastrukturą krytyczną w sektorze transportu kolejowego”
– Białoruscy cyberpartyzanci zablokowali automatyczny system sterowania koleją, a wszystkie operacje – od kontroli pociągu do sprzedaży biletów – zostały przełączone na sterowanie ręczne. Potem ich polowi bracia ruszyli na wojenną ścieżkę i zaczęli wyłączać szafy sterownicze na liniach kolejowych, paląc je. Bez tych szafek sygnalizacja świetlna i rozjazdy przestają działać.
Temat przedstawiciela PKP PLK S.A. uzupełnił Piotr Olewniczak, Architekt Systemów IT z firmy ENIGMA Systemy Ochrony Informacji Sp. z o.o. (Partner Brązowy), który podjął temat „Ochrony infrastruktury krytycznej przed atakami cybernetycznymi”.
W dalszej części bloku drugiego swoje wystąpienia mieli:
- Michał Pala, Kierownik ds. jakości, specjalista ds., badań i certyfikacji Signal Cert Sp. z o.o. („Rola niezależnej oceny bezpieczeństwa (ISA) w procesie aprobaty systemów i urządzeń srk”
- Krystian Szefler, Specjalista ds. bezpieczeństwa przemysłowych systemów sterowania NASK – PIB – CERT Polska („O tym jak CERT Polska automatyzuje monitorowanie polskiego przemysłu #BezpiecznyPrzemysl”)
- Piotr Walenko, Manager ds. rynku kolejowego z ESRI Polska Sp. z oo. („Rola systemu informacji przestrzennej ArcGIS w bezpieczeństwie narodowym oraz zarządzaniu infrastrukturą krytyczną”)
Pierwszy dzień IV konferencji „Bezpieczeństwo na Kolei” zamykał panel dyskusyjny „Bezpieczny transport kolejowy”. Udział w nim wzięli:
- Łukasz Wojewoda – Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
- Grzegorz Kuta – PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
- Tomasz Witosławski – PKP Energetyka S.A.
- Michał Zagalski – PKP S.A.
- Paweł Nogowicz – Polskie Towarzystwo Informatyczne
Bezpieczeństwo w pracy / bezpieczeństwo ruchu kolejowego
Drugi dzień konferencji zainaugurował Łukasz Lubera z Wydziału Bezpieczeństwa Ruchu PKP Cargo. W swoim wystąpieniu nawiązał do poprawy bezpieczeństwa pracowników w trakcie realizacji procesu przewozowego.
Katarzyna Krynicka, Naczelnik Wydziału Zarządzania Bezpieczeństwem w Transporcie Kolejowym i Audytu z PKP Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście sp. z o.o. omówiła temat efektywnego zarządzania bezpieczeństwem i utrzymaniem w transporcie kolejowym. Przedstawiła kwestie integracji systemów SMS i MMS w trójmiejskiej spółce.
– Wdrażając System MMS i integrując go z Systemem SMS Spółka nie tylko zyskała pewność kontynuacji polityki utrzymaniowej własnego taboru, ale również otworzyła się na nowe możliwości biznesowe – mówiła.
W tym bloku prezentacje wygłosili również:
- Krzysztof Brodnicki, Dyrektor Handlowy PHU ARPOL Sp. z o.o. („Racje żywnościowe jako alternatywny sposób żywienia podczas działań Ratownictwa Kolejowego”)
- Urszula Gawrysiak, Dyrektor Biura BHP PPOŻ i Ochrony Środowiska PKP Energetyka S.A. („Zaangażowanie w budowanie bezpiecznego środowiska pracy”)
- Laura Reczek, Kierownik Działu Handlu i Sprzedaży PPO Przedsiębiorstwo Państwowe (Partner Srebrny) („PPO Przedsiębiorstwo Państwowe – producent obuwia bezpiecznego”)
- Grzegorz Przysiężny – Komendant SOK, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście sp. z o.o. (System monitorowania pociągów oraz obszaru należącego do PKP SKM w Trójmieście, stan obecny i realizowane zmiany)
- Włodzimierz Kiełczyński, Dyrektor Biura Bezpieczeństwa, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. („Bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo0drogowych. Nowe rozwiązania techniczne, a uwarunkowania prawne”)
- Adam Morawski, Naczelnik Wydziału ds. bezpieczeństwa i obronności z Komendy Głównej Straży Ochrony Kolei („Straż Ochrony Kolei – zapewnienie bezpieczeństwa na obszarze kolejowym).
- IV konferencji „Bezpieczeństwo na Kolei” towarzyszyła wystawa rozwiązań i urządzeń „Bezpieczna Kolej”.
